"All our invention and progress seem to result in endowing material forces with intellectual life, and in stultifying human life into a material force." – Karl Marx

فقط وقتيكه فرد بالفعل انسانى، شهروند تجريدى را به خود بازگردانده باشد...وقتيكه قدرت اجتماعى خود را طورى ادراك و سازماندهى كرده باشد كه ديگر نيروى اجتماعى همچون قدرتى سياسى از او جدا نشود، فقط در آنموقع است كه رهايى انسانى كامل ميگردد.-- کارل مارکس


Wednesday, January 24, 2024

نگاهی اجمالی به بخش پایانی «درسگفتارهای فلسفه تاریخ»

نگاهی اجمالی به بخش پایانی «درسگفتارهای فلسفه تاریخ»

آیا هگل در آخر عمر جمهوری‌خواه شده بود؟

 

«انقلاب  با هرنیتی می‌تواند سرهایی که فلسفه برای اندیشیدن به‌کار می‌برد را از تن جداکند. اما چنانچه انقلاب بر فلسفه مقدم بود، فلسفه هرگز نمی‌توانست از سرهای بریده شده توسط انقلاب استفاده کند.»  

هانریش هاینه، «دین و فلسفه در آلمان»

 

هگل در بخش پایانی درسگفتارهای «فلسفه تاریخ» که به عصر مدرن به‌ویژه انقلاب کبیر فرانسه می‌پردازد، ۲ پرسش بنیادین طرح می‌کند: یکم، «چرا اصل آزادی صرفا صوری باقی ماند»، و دوم، «چرا فقط فرانسوی‌ها، نه آلمانی‌ها، به تحقق آن اقدام ورزیدند؟» (ص. ۴۴۳) سپس توضیح می‌دهد که اصل آزادی صوری «برابری در پیشگاه قانون است» و «برابری، هم‌سانی، نتیجه‌ی مقایسه‌ی جمیع است؛ ''جمیع'' مورد پرسش موجوداتی انسانی هستند که از خصایل بنیادین مشابه، یعنی آزادی، برخوردارند.» صوری بودن آن هم از اینروست که منشاء آن «اندیشه‌ی انتزاعی» است. (ص. ۴۴۴) درمورد پرسش دوم، هگل اظهار می‌کند که «فرانسوی‌ها بلاواسطه از امر نظری به عملی عبور کردند، درحالی‌که آلمانی‌ها به انتزاع نظری بسنده کردند.» (همان) در آلمان شفاف سازی نظری درجهت منافع الهیات انجام گرفت اما در فرانسه بلافاصله موضعی علیه کلیسا اتخاذ کرد. با این وجود، دلیل صوری ماندن حق از آنروست که اصل اراده، به «اتم‌های اراده»، به فردیت‌های جداگانه، تقسیم شده‌بود که

Friday, January 19, 2024

به‌مناسبت انتشار کتاب «نتایج فرایند مستقیم تولید»

 «به‌مناسبت انتشار کتاب «نتایج فرایند مستقیم تولید

دست‌نوشته‌های ۱۸۶۵-۱۸۶۴ مارکس

«نتایج فرایند مستقیم تولید»، فصل ششم و نهاییِ پیش‌نویس ۱۸۶۵-۱۸۶۳ جلد اول سرمایه است. این اثر در آبان ماه سال جاری به همت نشر «چرخ» منتشر و توزیع شد. همان‌گونه که از مقدمه‌ی مترجم برمی‌آید، « از ۶ فصل کل این پیش‌نویس فقط فصل ششم به علاوه‌ی قطعاتی پراکنده و چند پانویس جداگانه به جا مانده است، اما ۵ فصل دیگر اثر مفقود شده‌اند. تاریخ نگارش این پیش‌نویس اوت ۱۸۶۳ تا تابستان ۱۸۶۴ برآورد شده است. با این حساب، مارکس بلافاصله پس از اتمام پیش‌نویس اول سرمایه در دست‌نوشته‌های ۱۸۶۳-۱۸۶۱، که همچنین شامل ''تاریخ نظریه‌های ارزش'' است، ظاهرا به قصد آماده‌کردن متن نهایی برای انتشار، مشغول نگارش می‌شود.» 

Thursday, January 11, 2024

کارل مارکس: «نتایج فرایند مستقیم تولید»

 منتشر شد


کارل مارکس درباره‌ی سیمون بولیوار

 

  کارل مارکس

درباره‌ی سیمون بولیوار

 

 

[یادداشت مترجم: متن پیش‌ رو مقاله‌ی جامعی است که مارکس در سال ۱۸۵۸ برای «دانش‌نامه‌ی جدیدآمریکا» نگاشت که یک فرهنگ‌نامه‌ی عمومی و محبوب بود. چارلز دینا، ویراستار «نیویورک دیلی تریبون» که مارکس حدود یک دهه برای آن مقاله می‌نوشت، به‌همراه چند نفر دیگر، یکی از مؤسسان این دانش‌نامه بود. او در آوریل سال ۱۸۵۷ از مارکس درخواست کرد که برای این مجموعه‌ی جدید مطلب بفرستد. مارکس با همکاری انگلس، مطالب متعددی برای دانش‌نامه ارسال کرد که بین سال‌های ۱۸۵۸ تا ۱۸۶۳ در ۶ مجلد منتشر، و بین سال‌های ۱۸۶۸ تا ۱۸۶۹ بازنشر شدند.

سیمون بولیوار رجل سیاسی نامدار و محبوبی در سراسر آمریکای لاتین است. اسطوره‌ی نقش تعیین کننده‌ی او در جنگ استقلال آمریکای جنوبی از سلطه‌ی استعماری اسپانیا، زبانزد خاص و عام است. هوگو چاوز (۲۰۱۳-۱۹۵۴)، رهبر «حزب متحد سوسیالیستی ونزوئلا»، پیروزی انتخاباتی خود در سال ۱۹۹۸ و اصلاحات سیاسی خود را به «انقلابی بولیواری» تشبیه می‌ساخت که ملهم از آرای سیمون بولیوار است.

مقاله‌ی مشروح مارکس که فرایند استقلال ونزوئلا و کشورهای مجاور از زیر یوغ استعمار اسپانیا را موشکافانه بررسی می‌کند، عطر‌و‌بویی امروزی دارد. زبان مارکس به‌خودی‌خود گویاست. کافیست اشاره شود که مارکس در حین حمایت از استقلال آمریکای جنوبی، هیچ‌گاه از برخورد انتقادی به فعل‌و‌انفعالات درونی جنبش آزادی‌بخش و انتقاد از عمل‌کرد و بینش رهبران آن، به‌ویژه بولیوار خودداری نمی‌کند.]